Door bepaalde processen en manieren van werken (praktijken) anders aan te pakken, kunnen de verschillende schakels in de keten voedselverliezen reduceren. Voor bedrijven is het niet altijd evident om acties rond voedselverlies op poten te zetten, bv. door een gebrek aan informatie, te weinig tijd of beschikbare financiële middelen.
Meer inzicht in de bedrijfsspecifieke situatie en concrete en zinvolle handelingsperspectieven kunnen bedrijven helpen de verliezen nog meer terug te dringen. De keten en de Vlaamse overheid kunnen bedrijven hierin ondersteunen. Monitoring is essentieel om voedselverliezen te kunnen terugdringen (meten is weten) en voor de bewustwording bij bedrijven. Daarnaast kunnen bedrijven zelf concreet aan de slag gaan als ze de juiste instrumenten in handen hebben. Vanuit bestaande beleidskaders kan de Vlaamse overheid inspanningen op het vlak van preventie van voedselverlies in de bedrijven en sectoren faciliteren.
Gemeenschappelijke doelstelling
De ketenpartners en de Vlaamse overheid ontwikkelen en promoten voor de verschillende sectoren van de keten meet- en doe-instrumenten op maat van de bedrijven en sectoren om voedselverliezen te meten en te verminderen. De Vlaamse overheid zorgt voor financiële ondersteuning voor de ontwikkeling en het gebruik van deze instrumenten. De ketenpartners staan de overheid bij in de uitwerking van deze instrumenten en zorgen voor de promotie van deze instrumenten bij de bedrijven. De Vlaamse overheid gebruikt actief haar bestaande beleidskaders om reductie in voedselverlies in de sectoren en de keten te faciliteren.
Actie 1: Gratis voedselverliesconsultancy voor de voedingsbedrijven (Flanders’ FOOD)
- Er heeft overleg plaatsgevonden tussen FEVIA Vlaanderen, Flanders’ FOOD (FF), OVAM en Agentschap Ondernemen (AO) om aansluiting te zoeken tussen de Materialenscan, die door AO en OVAM gefinancierd wordt en de voedselverliesaudit. Deze audit was ontwikkeld tijdens een eerder voedselverliesproject van FEVIA Vlaanderen dat liep in het kader van het Nieuw Industrieel Beleid., Het resultaat van het overleg is dat de voedselverliesaudit mee opgenomen wordt bij het uitvoeren van de Materialenscan.
- FEVIA Vlaanderen en FF promoten deze ondersteuning en stellen daarnaast ook de voedselverlies-audit publiek ter beschikking stellen.
- FF heeft een lightversie van de audit opgemaakt met input van FEVIA Vlaanderen en ter beschikking gesteld op hun website. Dit is een online performantietest voor de sensibilisatie van bedrijven en ter verdere promotie van de Materialenscan.
- Hoe werkt de voedselverliesconsultancy? De bedrijven vragen een scan aan en gaan met de resultaten aan de slag. FF begeleidt de scans en adviseert bedrijven en speelt grotere vragen door naar hun duurzaamheidsplatform, themagroep voedselverliezen. FF volgt de bedrijven op na de Materialenscan en coördineert mogelijke vervolgprojecten.
- Er heeft overleg plaatsgevonden over de evaluatie van de Materialenscan tussen FEVIA Vlaanderen, LNE, OVAM, AO en FF. De financiering van de Materialenscan wordt door AO en OVAM verdergezet tot eind 2016.
- In 2015 werden bij 8 voedingsbedrijven een Materialenscan + voedselverliesaudit afgenomen. De scans zijn nog niet allemaal afgerond. De output van deze scans biedt opportuniteiten voor mogelijke bedrijfsspecifieke vervolgprojecten waarin Flanders’ FOOD als coördinator fungeert.
Actie 3.1: Doorbraak- of hefboomtechnologieën in kaart brengen om voedselverliezen bij landbouwbedrijven terug te dringen en nevenstromen hoogwaardig te valoriseren (ILVO)
- ILVO volgt de ontwikkelingen in binnen- en buitenland op vlak van technologische innovaties op.
- Het Innodry project (04/2015-03/2017) onderzoekt de nieuwe energie-efficiënte droogtechnologie Dry-On-Water om vochtige (rest)stromen te stabiliseren en hoogwaardig te valoriseren. Dit gebeurt in samenwerking met 10 Vlaamse en Nederlandse bedrijven. Flanders’ FOOD beheert en coördineert het project. De uitvoering is in handen van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). Meer info over het project: www.flandersfood.com/projecten/innodry.
- In het EU FP7 NOSHAN project werd o.a. het potentieel van deze droogtechnologie onderzocht om reststromen uit de agrovoedingsketen om te zetten tot additieven voor de voederindustrie. Voor meer info over het project: www.noshan.eu
- Binnen het EU SUSFOOD project SUNNIVA (focus optimale valorisatie groentenbiomassa) is er aandacht voor de valorisatie van groentenreststromen door het gebruik van zuurstofvrije vermaaltechnologie en perstechnologie en dit in nauw overleg met de industrie. Voor meer info over het project: www.sunnivaproject.eu
Actie 3.2: Inventariseren van opportuniteiten en knelpunten op vlak van investeringen in technologie om voedselverliezen terug te dringen bij landbouwbedrijven en nevenstromen hoogwaardig te valoriseren (ILVO)
- Binnen het ILVO-project GeNeSys worden de knelpunten en opportuniteiten continu opgevolgd en vastgelegd. Meer info: zie actie 55.
- ILVO organiseerde samen met Flanders’ FOOD en ING op 6 oktober 2015 de workshop “Tijd voor actie - Plantaardige reststromen: haal eruit wat erin zit!”. 45 deelnemers uit alle domeinen van de sector plantaardige productie luisterden naar een stand van zaken, lieten zich inspireren door bedrijfsgetuigenissen en proefden van enkele lekkere realisaties. Voor meer info over deze workshop: www.ilvogenesys.be
Actie 5: De Vlaamse overheid (OVAM) werkt een doe-boek uit voor de horeca en catering
- De OVAM heeft een overheidsopdracht uitbesteed voor de opmaak van een doe-boek voedselverlies voor de horeca en catering. Het doe-boek wordt in februari 2016 in samenwerking met Horeca Vlaanderen verspreid.
Actie 6: De Flanders Logistics-consulenten helpen bedrijven om opportuniteiten voor logistieke efficiëntieverbeteringen te detecteren en zo ook bij te dragen tot de reductie van voedselverliezen. (Dep. MOW)
- De Flanders Logistics-consulenten leveren logistiek advies en bereiken daarmee ook agrovoedingsbedrijven. In de periode april – oktober 2015 werden 117 gesprekken gevoerd met kmo’s waarvan 16% in de voedingssector en 12% in de land- en tuinbouwsector. Over de volledige werking bedragen de aandelen van deze sectoren respectievelijk 25% en 6%.
- Op basis van een bevraging onder alle geadviseerde bedrijven (niet enkel agrovoeding) blijkt dat op lange termijn tot 75% van de adviezen opgevolgd zullen worden. De berekende besparing is een berekening op jaarbasis, de geadviseerde besparingen zijn dan ook recurrent. Tussen april 2015 en oktober 2015 bedraagt de geadviseerde besparing reeds meer dan 1.200 ton CO2. De mate waarin de adviezen geïmplementeerd zijn, wordt echter pas na 6 maanden geëvalueerd.
Actie 7: De preventie van voedselverlies wordt geïntegreerd in het bestaande beleidskader van de Gemeenschappelijke Marktordening Groenten en Fruit (Dep. LV)
- Er wordt onderzocht hoe producten van de groenten- en fruitsector, die in het kader van crisismaatregelen uit de markt genomen worden, optimaal kunnen ingezet woorden voor gratis uitreiking aan erkende liefdadigheidsinstellingen en hoe de contacten tussen producentenorganisaties (PO’s) en liefdadigheidsinstellingen kunnen bevorderd worden.
- Uit overleg tussen Komosie en het Dep. LV is gebleken dat er potentieel mogelijkheden zijn voor initiatieven m.b.t. het verwerken van overschotproducten in soepen/maaltijden of andere verwerkte en langer bewaarbare producten. Hierbij is ook een evaluatie gemaakt van de bestaande richtlijnen voor gratis uitreiking, van de voorlopige ontwerp-bedrijfsplannen en het kostenplaatje en aftoetsing van mogelijke voorstellen vanuit de betrokkenen met de Europese Regelgeving en verenigbaarheid met subsidiabiliteit via de GMO.
- Dep. LV overlegt met de sector. Verschillende overlegmomenten met veilingen BelOrta en REO vonden plaats. Komosie heeft een vervolgtraject opgestart onder de werknaam “Hefboomproject BelOrta” waarbij gezocht wordt naar de koppeling van het vermijden van voedselverliezen en sociale economie. De organisaties Sense en Rimo Limburg zijn hierbij betrokken. Er wordt onderzocht om aan bodemprijzen groenten te verwerken voor directe verdeling of bewaring (bv. soepen, sappen, enz.).
Actie 8: Begeleiding en ondersteuning van de visserijsector om selectiever te vissen en discards terug te dringen (Dep. LV)
- Het actieplan “Selectief vissen doet leven” wordt verder uitgevoerd.
- Er is een discardatlas opgemaakt die de teruggooi in kaart brengt.
- Er werd een technische maatregel aan de boomkor ingevoerd (mazen in de staart moeten minimum 120 mm wijd zijn) en dit werd verplicht gemaakt voor alle vaartuigen in alle gebieden. Deze maatregel vermindert de teruggooi van tong.
- Elektrisch vissen in garnaalvisserij wordt onderzocht en in praktijk gebracht aan boord van twee vaartuigen.
- Vraag en aanbod wordt beter op elkaar afgestemd via het productie- en marketingplan.
- Het Operationeel programma Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV) en de Vlaamse cofinanciering werden door de Vlaamse Regering goedgekeurd. Het Operationeel programma verleent steun aan allerlei investeringen en acties die de sector toelaten om de teruggooi terug te dringen en discards aan land te brengen waar zij, met uitzondering van ondermaatse vis, in de voedingsketen kunnen worden gebracht.
De vragenlijst
Deze vragenlijst bestaat uit drie delen. In een eerste deel vragen we naar je contactgegevens en de hoedanigheid waarin je de vragenlijst invult. In het tweede en derde deel kan je algemene vragen en suggesties noteren m.b.t. respectievelijk de rapportage Roadmap 2015 en het Voedselverliesforum.