In 2023 verscheen een nieuw rapport dat de voortgang weergeeft van de preventie, de selectieve inzameling en de valorisatie van voedselverlies en voedselreststromen uit de hele voedselketen in Vlaanderen in 2020.
Dit monitoringsrapport biedt inzicht in de efficiëntie waarmee de agrovoedingsketen omgaat met voedselgrondstoffen in 2017. Het betreft een vervolgmeting van de nulmeting in 2015. Het rapport bevat cijfergegevens voor de schakels visserij, veilingen, voedingsindustrie, retail en huishoudens. Voor landbouw, horeca en catering zijn geen tussentijdse data beschikbaar.
In 2017 verscheen de nulmeting van de monitoring van voedselverliezen in Vlaanderen met betrekking op het kalenderjaar 2015. In de nulmeting kwamen alle schakels van de agrovoedingsketen aan bod.
Monitoring Vlaamse cijfers 2020
Door de hele agrovoedingsketen in Vlaanderen gaat in 2020 884.000 ton voedsel per jaar verloren voor menselijke consumptie. Dat is 2% minder dan in 2015. Bij de nevenstromen, goed voor 2,17 miljoen ton, is de daling groter: -16%.
Een kwart van het voedselverlies komt op rekening van huishoudens, waarvan het leeuwendeel niet gevaloriseerd wordt. Het voedselverlies dat thuis in de restafvalzak belandt, bedraagt 175.000 ton of 26 kg per inwoner. De meeste winst is te halen door meer in te zetten op het vermijden van voedselverlies in het gezin, of het nu gaat om brood, groenten, fruit of restjes. Afval van voedsel dat niet vermeden kon worden, kan thuis worden gecomposteerd of selectief ingezameld als gft.
Ook in de landbouw en de voedingsindustrie komt veel voedselverlies vrij, respectievelijk 349.000 ton en 229.000 ton. De landbouw kenmerkt zich door een hoog productievolume en een directe afhankelijkheid van klimatologische omstandigheden, de voedingsindustrie is erg performant en exportgericht. De valorisatie, bv. naar bodem, vergisting en veevoeder, bereikt in de voedingsindustrie 99% en in de landbouw 95%.
In horeca en catering gaat nog veel via het restafval naar verbranding, terwijl we in de retail en in de grootkeukens een sterke toename zien van de selectieve inzameling. Door de stijgende bewustwording rond de kostprijs van voedsel en -verlies ontstaan in bv. ziekenhuizen en woonzorgcentra interessante projecten met goede resultaten en perspectief op verdere verbetering. Vanuit de retail en voedingsindustrie wordt jaarlijks 17 miljoen kg voedsel geschonken aan Vlaamse voedselbanken en distributieplatformen.
Meer cijfers en achtergrondinformatie:
Monitoring Vlaamse cijfers 2017
Ondanks het feit dat er geen volledig ketenbeeld beschikbaar is, zien we positieve signalen in de gemonitorde schakels.
- Het schenken van voedseloverschotten zit in de lift in de veilingen en de retail en vermoedelijk ook in de voedingsindustrie.
- De omvang van voedselreststromen en voedselverliezen neemt af in de visserij en de veilingen. De lichte stijging in de retail is, gelet op andere positieve signalen, vermoedelijk in hoofdzaak te wijten aan een accuratere meting. De meest recente (voorlopige) cijfers voor 2018 wijzen op een daling. Over de evolutie in de voedingsindustrie en de huishoudens kunnen we geen uitspraken doen omwille van veranderingen in de dataverzameling met als doel het beeld scherper te stellen.
- De cascade-indexscores blijven op een gelijk niveau of nemen toe. De beschouwde sectoren klimmen op de cascade van waardebehoud door hun voedselreststromen hoogwaardiger te valoriseren.
-
Ten opzichte van de totale productie en consumptie blijft het voedselverlies beperkt.
Bovenstaande resultaten zijn het gevolg van een combinatie van drie factoren:
- veranderende marktomstandigheden,
- methodologische verbeteringen aan de dataverzameling,
- een verhoogde aandacht en gerichte inspanningen van ketenschakels en overheid om voedselverliezen te vermijden en voedselreststromen hoogwaardig te valoriseren.
Het is niet mogelijk een inschatting te maken van het relatieve belang van de verschillende factoren.
De resultaten geven minstens aan dat er vooruitgang kan geboekt worden. Dit moet moed geven aan overheid en ketenpartners om de geleverde inspanningen verder te zetten en een versnelling hoger te schakelen om de doelstelling van -15% voedselverliezen en een verhoogde valorisatie van voedselreststromen tegen 2020 te behalen.
Meer cijfers en achtergrondinformatie:
Monitoring Vlaamse cijfers 2015
In mei 2017 publiceerde de Vlaamse overheid in samenwerking met de ketenpartners een eerste meting van het gebruik van voedselreststromen in de gehele voedingsketen, van boer tot consument. Er werd meer dan een jaar gewerkt aan deze meting want de opdracht was erg complex. Alle partners in de keten voerden metingen uit en brachten cijfers bij elkaar. Voor het eerst beschikken we over cijfers die inzicht geven in de efficiëntie waarmee de voedingsketen, van boer tot consument, omgaat met voedselgrondstoffen.
In de Vlaamse voedingsketen kwamen er in 2015 naar schatting 3.485.000 ton voedselreststromen vrij. Het gaat om zowel de (eetbare) voedselverliezen als de (niet-eetbare) nevenstromen. Drie vierde (74%) van de voedselreststromen zijn onvermijdbare nevenstromen. Slechts een vierde (26%) van de voedselreststromen anno 2015 zijn voedselverliezen. Uitgedrukt in absolute cijfers gaat het om 2.578.000 ton nevenstromen en 907.000 ton voedselverliezen over heel de keten.
92% van alle voedselreststromen wordt gevaloriseerd. Het grootste aandeel wordt gevaloriseerd als voedsel voor dieren (43%), meteen ook de hoogste mogelijke valorisatie op de cascade van waardebehoud. Vergisting als bestemming is goed voor 21% van de voedselreststromen. De bestemming bodem is goed voor 17% van de voedselreststromen.
Meer cijfers 2015 en achtergrondinformatie:
De nodige voorzichtigheid is geboden bij de interpretatie van de resultaten. Omwille van de complexiteit van de thematiek en de beperkte beschikbaarheid van data bevat de monitoring onzekerheden. Ondanks deze beperkingen zijn het de best beschikbare cijfers.
Vragen en opmerkingen zijn welkom. Bezorg ze ons via voedsel@lv.vlaanderen.be.